Jak dobrać filtr paluszkowy do agregatu malarskiego? Rodzaje i ich zastosowania.

Filtry paluszkowe (cylindryczne wkłady siatkowe) to kluczowe elementy agregatów malarskich natryskowych. Ich zadaniem jest wyłapywanie zanieczyszczeń i grudek farby, co zapobiega zapychaniu dysz oraz zapewnia równomierne wykończenie powierzchni. Filtry te montowane są zwykle w uchwycie pistoletu natryskowego lub na drodze farby (np. w pompie lub wężu ssącym) i występują w różnych gęstościach siatki (tzw. mesh). Każdy zakres gęstości jest często kodowany kolorem dla łatwej identyfikacji. Im wyższy numer mesh, tym drobniejsze oczka filtra i tym mniejsze cząstki stałe są zatrzymywane. Dobór właściwego filtra do rodzaju farby zależy od lepkości farby oraz wielkości zawartych w niej cząstek stałych – farby gęste i o dużej zawartości pigmentów wymagają filtrów o rzadszej siatce (niższy mesh), natomiast farby rzadkie, o niskiej lepkości i drobnych pigmentach, korzystają z filtrów drobnych (wysoki mesh)

Dlaczego to ważne? Użycie zbyt drobnego filtra przy gęstej farbie spowoduje szybkie zapchanie i spadek wydajności natrysku, a zbyt rzadki filtr przy farbie rzadkiej może przepuścić zanieczyszczenia powodujące zacieki lub zablokowanie dyszy. Producenci agregatów (m.in. Graco, Wagner, Titan) oferują zwykle kilka standardowych gęstości filtrów paluszkowych, często z oznaczeniem kolorystycznym, i zalecają je do określonych typów farb. Poniżej przedstawiono specyfikacje tych filtrów oraz ich dopasowanie do popularnych rodzajów farb (akrylowych, lateksowych, olejnych, epoksydowych, winylowych itp.), z uwzględnieniem różnic między producentami.

Parametry filtrów paluszkowych (gęstość siatki i rozmiar oczek)

Gęstość siatki (mesh) określa liczbę oczek (otworów) na cal siatki filtra. Przykładowo filtr 100 mesh ma około 100 oczek na cal, co oznacza dość drobną siatkę, natomiast 30 mesh to oczka znacznie większe. Numer mesh przekłada się na szacunkową średnicę oczek: im wyższy mesh, tym mniejsza średnica otworu. Dla orientacji:

• 30 mesh – oczka ok. 500–600 µm (filtr bardzo gruby)
• 60 mesh – oczka ok. 250 µm
• 100 mesh – oczka ok. 150 µm
• 150 mesh – oczka ok. 100 µm (drobna siatka)
• 200 mesh – oczka ok. 70–75 µm (bardzo drobna siatka)

Kolor ramki filtra (plastikowej lub metalowej) jest przypisany do danej gęstości siatki, jednak oznaczenia kolorystyczne różnią się w zależności od producenta. Poniższe sekcje opisują dostępne filtry paluszkowe i ich kolory u poszczególnych producentów oraz zalecane zastosowania.

Filtry paluszkowe – specyfikacja i zastosowanie

Najczęściej spotykane filtry paluszkowe

Dobór filtra do rodzaju farby (akrylowe, lateksowe, olejne, epoksydowe, winylowe i inne)

Poniżej zestawiono najczęstsze rodzaje farb stosowanych w malowaniu natryskowym wraz z zalecanymi gęstościami filtrów paluszkowych, z uwzględnieniem lepkości farby i wielkości cząstek stałych:

• Farby lateksowe / akrylowe / winylowe (wodne) – to farby dyspersyjne używane do ścian i elewacji. Charakteryzują się średnią lub wysoką lepkością oraz zawartością pigmentów i wypełniaczy (szczególnie odmiany elewacyjne). Typowy filtr do popularnych farb lateksowych i akrylowych to ok. 50–60 mesh (Graco czarny 60 mesh, Wagner/Titan biały 50–60 mesh). Zapewnia on wystarczającą filtrację, nie zapychając się zbyt szybko. Dla bardzo gęstych farb fasadowych z grubszymi cząstkami (np. farby akrylowe zewnętrzne z kwarcem, farby silikatowe/silikonowe do elewacji) zaleca się grubszy filtr 30 mesh (Graco szary, Wagner zielony), aby uniknąć ciągłego blokowania przepływu. Natomiast rzadsze farby akrylowe wewnętrzne (np. akrylowe emalie wodne do drewna/metalU) mogą już dobrze pracować nawet z filtrem ~100 mesh, ale ogólnie 50–60 mesh pozostaje bezpiecznym wyborem. Farby winylowe (polioctanowe/PVA) zachowują się podobnie do akrylowych i zaleca się do nich te same filtry co do lateksowych.
• Farby olejne i emalie rozpuszczalnikowe (alkidowe) – są rzadsze od farb wodnych i zawierają drobniejsze pigmenty, przez co wymagają dokładniejszej filtracji. Zalecane są filtry drobne ~100 mesh: w systemie Graco filtr niebieski 100 mesh, w Wagner/Titan filtr żółty 100 mesh. Taka gęstość wyłapie ewentualne zanieczyszczenia lub grudki zaschniętej farby olejnej, nie ograniczając przepływu typowych emalii. W przypadku bardzo gęstych farb olejnych (rzadszych w praktyce) można ewentualnie użyć nieco grubszego filtra (50–60 mesh), ale standardem dla emalii alkidowych, ftalowych i olejnych jest 100 mesh, ponieważ zapewnia lepszą jakość wykończenia powierzchni.
• Lakiery, bejce, impregnaty – to materiały o niskiej lepkości (zarówno wodorozcieńczalne, jak i rozpuszczalnikowe), które kładzie się cienkimi warstwami. W ich przypadku kluczowa jest bardzo dobra filtracja, aby uzyskać gładką powłokę bez defektów. Zalecane są filtry bardzo drobne: 150 mesh lub nawet 200 mesh w zależności od dostępności (Graco pomarańczowy 150 mesh lub czerwony 200 mesh; Wagner/Titan niebieski 150* mesh lub czerwony 180–200 mesh). Na przykład przy natrysku lakierów akrylowych, poliuretanowych czy nitrocelulozowych stosuje się filtry 150 mesh, a dla bejcy, lakierobejcy czy rzadkich impregnatów często 180–200 mesh dla wychwycenia najdrobniejszych drobin, które mogłyby zatkać finezyjne dysze małych rozmiarów. (Uwaga: niektóre pistolety airless fine-finish Wagnera mają filtr 180 mesh oznaczony kolorem czerwonym)*.
• Farby epoksydowe dwuskładnikowe – występują w różnych wariantach. Grube farby epoksydowe (np. powłoki wysokiej zawartości części stałych do stalowych konstrukcji, farby z wypełniaczem typu MIOX itp.) są bardzo gęste i szybko sieciujące, dlatego zaleca się filtry gruboziarniste 30 mesh lub 60 mesh – zbyt drobny filtr mógłby się zatkać przed ukończeniem aplikacji. Przykładowo epoksydowe farby z płatkami szkła zaleca się filtrować przez ok. 60 mesh. Jeśli epoksyd zawiera duże cząstki cynku lub innych pigmentów, nawet 30 mesh (Graco szary, Wagner zielony) może okazać się konieczny. Z kolei rzadsze epoksydowe lakiery lub podkłady (np. epoksydowy lakier bezbarwny lub grunt epoksydowy o niższej lepkości) mogą być aplikowane przez filtr średni lub drobny – często wystarcza 100 mesh (Wagner żółty) według zaleceń dla lakierów epoksydowych. Reasumując, przy epoksydach należy kierować się zasadą: im wyższa lepkość i więcej wypełniaczy, tym niższy mesh filtra. Zawsze warto sprawdzić kartę techniczną farby – wielu producentów farb 2K podaje zalecany filtr (np. często 50 mesh ≈ 300 µm dla podkładów epoksydowych).
• Inne specjalistyczne farby:
  • Farby poliuretanowe dwuskładnikowe – podobnie jak epoksydy, zależnie od gęstości: dla poliuretanowych lakierów nawierzchniowych (rzadszych) zalecane 100–150 mesh, a dla poliuretanowych mas gruntujących o wyższej lepkości – 60 mesh.
  • Farby chlorokauczukowe – zazwyczaj farby rozpuszczalnikowe średniej gęstości; zwykle 100 mesh (żółty Wagner, niebieski Graco) jest wystarczający.
  • Grunty antykorozyjne (np. wysokocynkowe) – często zawierają ciężkie pigmenty (cynk, fosforany itp.), więc mimo umiarkowanej lepkości mogą zatykać drobne filtry. Praktyka wskazuje stosowanie filtra 50–60 mesh dla takich gruntów (biały Wagner, czarny Graco), a przy wyjątkowo dużych cząstkach nawet 30 mesh.
  • Masy bitumiczne i hydroizolacyjne – są bardzo gęste i często mają wtrącenia stałe, dlatego najgrubszy filtr 30 mesh to minimum (czasem konieczne jest nawet usunięcie filtra i zastosowanie samego sita w koszu ssącym, zależnie od zaleceń producenta urządzenia).

Podsumowanie – jak dobrać filtr paluszkowy i dlaczego ma to znaczenie?

Dobór odpowiedniego filtra paluszkowego do farby używanej w agregacie malarskim to klucz do bezproblemowej pracy, równomiernego natrysku i idealnie gładkiej powłoki. Ogólna zasada jest prosta:

• Gęste farby o dużych cząstkach → filtr rzadszy (niski mesh)
• Rzadkie farby, lakiery i materiały drobno pigmentowane → filtr gęstszy (wysoki mesh)

Producenci agregatów – tacy jak Graco, Wagner czy Titan – oferują podobne zakresy filtrów, choć różnią się one kolorami oznaczeń.
W agregatach Graco najczęściej stosuje się filtry 30 (szary), 60 (czarny), 100 (niebieski), 150 (pomarańczowy) i 200 mesh (czerwony), które pokrywają cały zakres od ciężkich farb elewacyjnych po rzadkie lakiery.
Z kolei Wagner i Titan wykorzystują filtry 30 (zielony), 50/60 (biały), 100 (żółty) oraz 180/200 (czerwony), pełniące analogiczne funkcje.

Prawidłowy dobór filtra to nie tylko lepsza jakość malowania. To również:

• mniejsza liczba przestojów spowodowanych zapychaniem dyszy,
• wydłużona żywotność pompy,
• oszczędność materiału,
• bardziej przewidywalny efekt końcowy.

Warto pamiętać, że przy zmianie rodzaju farby należy dobrać filtr zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia i samego materiału. Przykładowo, Graco publikuje szczegółowe tabele łączące rozmiar dyszy z odpowiednim filtrem i typem farby, co znacząco ułatwia dobór konfiguracji pod konkretne zadanie.

Jeśli chcesz poznać więcej praktycznych informacji o sprzęcie, zajrzyj do kategorii:

• Agregaty malarskie – pełna oferta agregatów natryskowych
• Agregaty Graco – urządzenia dla profesjonalistów,
• Agregaty Wagner – agregaty do prac domowych i profesjonalnych,
• Filtry do agregatów – w tym wszystkie rodzaje filtrów paluszkowych.

Polecane artykuły

Jaki agregat malarski kupić? Poradnik na każdą kieszeń

Kompletny przewodnik i polecane modele – od 3 tyś zł.

Wydajność w agregatach malarskich – o co w tym chodzi?

Dowiedz się, jak rozumieć parametry wydajności agregatów i jak dobrać je do rodzaju prac malarskich.

Dysze GRACO, co oznaczają ich kolory? Sprawdź

Przewodnik po kolorach dysz Graco — Co oznaczają i jak wybrać odpowiednią dyszę do malowania?